Алдағы салық-бюджет реформаларын бизнес-қоғамдастықпен талқылау үшін құрылған жұмыс тобы Жетісу облысына болды. Кәсіпкерлермен кездесуге ҚР қаржы вице-министрі Дәурен Темірбеков және ұлттық экономика министрлігінің салық және кеден саясаты департаментінің директоры Ерлан Сағнаев келді.

Іс-шараға жергілікті атқарушы органдардың, өңірлік Кәсіпкерлер палатасының, мәслихаттардың, сондай-ақ бизнес субъектілерінің өкілдері қатысты.

Кездесудің негізгі тақырыбы салық заңнамасындағы алдағы өзгерістер, соның ішінде ҚҚС мөлшерлемесін арттыру болды.

Өз сөзінде ҚР қаржы вице-министрі Дәурен Темірбеков қатысушыларды Үкіметтің ҚҚС мөлшерлемесін 16% деңгейінде белгілеу, бірқатар басым салалар үшін 10% төмендетілген мөлшерлемені енгізу және ауыл шаруашылығы тауарын өндірушілерді салықтан босату жөніндегі ұсынысымен таныстырды. Бұдан басқа, ҚҚС бойынша есепке қою бойынша шекті 15 млн.теңгеге дейін төмендету және қолданыстағы арнаулы салық режимдерін реформалау ұсынылады.

Талқылау барысында кәсіпкерлер экономикалық саясатты қалыптастыру кезінде өңірдің бизнес-қоғамдастығының пікірін ескерудің маңыздылығын атап өтіп, болашақ инновацияларға қатысты сұрақтар қойып, өз ұсыныстарын енгізді.

Бизнес субъектілері Қазақстан экономикасы үшін ҚҚС мөлшерлемесін арттырудың ықтимал салдары туралы алаңдаушылық білдірді.

Кәсіпкерлер палатасының Өңірлік кеңесінің мүшесі Баниямин Файзулин атап өткендей, бұл мәселеде кешенді шешім қажет, өйткені салықтардың өсуі бизнес үшін де, халық үшін де бірқатар жағымсыз салдарға әкеп соғады.

«Мемлекет салықты көтерген кезде халық зардап шегеді. 2019 жылы ҚҚС мөлшерлемесі 18% - дан 20% - ға дейін өскен Ресейдің мысалы инфляцияның 2,9% - дан 5% - ға дейін өсуіне әкелді. Қазақстан үшін болжамдар да көңіл көншітпейді: азық-түлікке, дәрі-дәрмектерге және коммуналдық қызметтерге бағаның өсуінен кейінгі бірінші жылы ең төменгі көрсеткіш 8-12% - ға, ал халықтың сатып алу қабілеті 10-15% - ға төмендеуі мүмкін. Бұл сөзсіз тұтынудың төмендеуіне және көптеген азаматтардың өмір сүру деңгейінің нашарлауына әкеледі», — дейді Баниямин Файзулин.

Сондай-ақ, кәсіпкерлер ҚҚС өсуімен қазақстандық бизнеске соққы күтілетінін атап өтті - шағын бизнестің рентабельділігі 15-20% - ға төмендейді, бизнестің 30% - ы «көлеңкеге» ауысуы немесе өз қызметін мүлдем тоқтатуы мүмкін, бұл өз кезегінде жұмыссыздықтың өсуіне әкеледі.

Бизнес-қоғамдастықтың пікірінше, соңғы жылдары Қазақстанда салық салуға, әсіресе шағын бизнес пен шағын кәсіпкерлікке қатысты алаңдатарлық жағдай байқалады.

«Қолданыстағы Салық кодексінің 4-бабына сәйкес салық салу міндеттілік, сенімділік, әділдік және адалдық қағидаттарына негізделуі тиіс. Кодекс сонымен қатар ҚР Салық заңнамасы осы қағидаттарға қайшы келмеуі тиіс деп бекітеді. Қазіргі салық саясаты мен әкімшілік жүйелер елдегі кәсіпкерліктің дамуына айтарлықтай кедергі келтіруде. Салықтар, тарифтер мен алымдар кәсіпкерлер кедергілермен күресуге күш-қуатын жоғалтпай, өз бизнесін сенімді түрде дамыта алатындай етіп біріздендірілуі және оңтайландырылуы тиіс», - деп атап өтті Сауда жөніндегі салалық кеңестің төрағасы Эдиль Казакпаев.

ҚҚС мөлшерлемесін көтеру туралы бүгінгі ұсыныстар салықты көтеру ғана емес, тікелей қосымша ауыртпалық болып табылады, бұл шағын бизнес пен шағын кәсіпкерлік үшін ауыр жүктеме болады. Мұндай өзгерістер кәсіпкерлер мен жалпы экономика үшін елеулі теріс салдарға әкелуі мүмкін.

ҚҚС бойынша есепке қою шегін 15 млн теңгеге дейін төмендетуге қатысты кәсіпкерлер оның азаюы кәсіпкерлер үшін қосымша проблемаларға әкелетінін атап өтті. Негізгі қауіптердің ішінде кірістерді азайту және жасыру, қазіргі уақытта халықтың негізгі жұмыспен қамтылуын қамтамасыз ететін кәсіпкерлік деңгейін жоюға, зейнетақы жарналарын, әлеуметтік аударымдарды және т. б. төлей отырып, кәсіпкерлікті қолдау және дамыту жөніндегі барлық бағдарламалардың, оның ішінде әлеуметтік бағдарламалардың, өтеусіз грант конкурстарының жоқтың қасы болуына назар аударуға болады. Бизнесті ынталандыру үшін нақты қолдау мен нақты шаралар болмаса, кәсіпкерлер негізсіз жоғары тәуекелдер мен қиындықтарға тап болады.

Жетісу өңірінің бизнес-қоғамдастығы өз ұсыныстарын енгізді, атап айтқанда шағын бизнес пен шағын кәсіпкерліктен алынатын салықты айналым қаражатынан емес, оңайлатылған бухгалтерлік есеп жүргізумен бизнесті жүргізуге жұмсалатын барлық шығыстарды шегергендегі кәсіпкердің табысынан есептеуге болады. Кәсіпкерлік субъектілігінен салықты ұстап қалу бойынша бірыңғай үлгіні енгізу.

Сондай-ақ, салық салу режимдеріне, ҚҚС мөлшерлемесіне, оның шегіне қатысты қазіргі уақытта жаңа Салық кодексінің жобасында бүкіл бизнесті ұйымдастырған 2024 жылдың маусым айындағы редакцияны қалдыру керек. Айта кетейік, екі жыл ішінде өзінің дұрыстығы мен уақтылығын көрсеткен «бөлшек салық» жаңа арнайы режимі енгізіліп, сыналды. Статистикалық деректер бойынша да, салық департаменттерінің деректері бойынша да салық түсімінің ұлғаюы, осы режимге ауысатын кәсіпкерлер санының ұлғаюы, көлеңкелі экономикадан шығу, қызметкерлердің ашық және тиісті ресімделуі және т. б.

Өңірдің кәсіпкерлері енгізген ұсыныстар шағын бизнесті қолдауға, салықтық әкімшілендіруді жақсартуға және экономиканы дамыту үшін тұрақты жағдайлар жасауға көмектеседі.

Іс-шара соңында Қаржы вице-министрі Дәурен Темірбеков барлық ұсыныстар талданып, әрі қарайғы жұмыста ескерілетінін атап өтті.